Gestalt

Gestalt nedir?

Hümanist psikoloji ile varoluşçu psikoloji akımlarından etkilenmiş ve son otuz yıl içinde geliştirilmiş bir danışmanlık kuramı ve yaklaşımıdır. Fritz Perls bu kuramın kurucusu ve öncüsü sayılır. Gestalt danışmanlığı, özellikle algı alanında ortaya çıkmıştır. Dayandığı kuramsal temelin özü şöyle; bütün, parçalardan oluşur, ancak parçalar tek tek bütünü yansıtmazlar, belirlemezler. Tersine bu parçalar bütünün özelliğine göre belirlenirler. Perls’de organizmayı bir bütün olarak içinde bulunduğu çevre ile birlikte ele alarak bu danışmanlık yöntemini geliştirmiştir.

Geştalt yaklaşımı, her bireyin, doğuştan var olan potansiyellerini açığa çıkarabilme dürtüsüne sahip olduğu görüşünü benimser. Bireylerin, “aslında olmadıkları” birinin özelliklerine sahip olmalarını değil; aksine, daha çok kendi özelliklerini ve potansiyellerini fark edip bunlara sahip çıkabilmelerini ve “kendilerini gerçekleştirmelerini” amaçlar.

Gestalt;

Geştalt, sahip olduğu pek çok yaratıcı teknik sayesinde, olabildiğince etkin çalışmaya olanak veren zengin bir yaklaşımdır. Birtakım canlandırmalar, rol oynama çalışmaları, dil çalışmaları, hayalleme çalışmaları, beden duruş çalışmaları, resim çizme, sandalye çalışmaları gibi tekniklerle hem ebeveynlerin hem de çocukların kişisel farkındalıkları üzerinde çalışılır. Teknikler yardımıyla, çocuğun ihtiyacının ne olduğu, evde kiminle nasıl temas kurduğu ve o kişiden nasıl tepki aldığı ile ilgili bir alan üzerinde durulur. Bu alanı çocuğun ve ailedeki diğer bireylerin nasıl algıladığı üzerine konuşmak, farklı bakış açılarını anlamak için fırsatlar sağlar.

Geştalt, aile ve çocuklarla yapılan çalışmalarda kullanılan bir teknik olduğu gibi; bireysel, çift, aile ve gruplarla çalışmaya da uygun teknik ve içeriğe sahip bir bakış açısı sunar. Depresyon, kaygı bozuklukları, uyum bozuklukları, bağımlılıklar ve ilişki sorunlarından kişilik bozukluklarına kadar çok geniş bir yelpazede çalışma alanına sahiptir. Geştalt , bireyi “tek” olarak, tüm yönleriyle (duygu, düşünce, amaç, beden duruşu, ihtiyaçları vb.) ele alır. Bireyin, sahip olduğu yönlerini fark etmesi, anlamlandırması ve birbiriyle bütünleştirebilmesini amaçlaması açısından Geştalt Yaklaşımı, diğer yaklaşımlarından farklılaşır.

Çalışma sırasında en çok önemsenen, bireyin “o andaki” algısıdır. Yani, birine sıradan gelen bir şeyin, bir başkası için çok önemli olabileceğini bilmek, bir Geştalt Danışmanı'nın birincil bakış açısıdır. Geçmişte yaşanan bir şeyin, o an ve orada o birey tarafından nasıl algıladığı önem taşır. Danışmanlık odasında olan bireylerle, bu bakış açısı temelinde, bireyin önemli gördüğü her şey saygı ve titizlikle ele alınır. Değişim, kabulle başlar. Dolayısıyla, çocuk ya da diğer aile bireyinin sahip olduğu özelliklerin danışman tarafından yargılanmadan kabul edilmesi, onlara ihtiyaç duydukları değişim için bir basamak sunar.

Sadece bütünü görmek, gözden pek çok özelliği kaçırmaya neden olabilir. Sadece parçalarla ilgilenmekse bütünün yarattığı güzel tabloyu bozabilir. Önemli olan, bütünlük içerisindeki ayrışmaların fark edilmesi ve tabloyla uyumlu “renkler” kullanarak bütünleştirilmesidir.

Geştalt yönteminin ve danışmanın “sanatı”, tabloda bazen renklerin uygun şekilde bütünleştirilmesi, bazen de hatların oluşturulmasına destek olabilmesidir aslında.

“Öğrenmek, bir şeyin mümkün olabildiğini görmektir“ (F. Perls)

GESTALT'IN AMACI

Gestalt yönteminin amacı, kişinin o anda geçerli olan deneyimini açık olarak algılayarak farkındalığını arttırmak ve ne yaptığı, nasıl yaptığının farkındalığını kazanmasıdır. Yöntemin her aşamasındaki farkındalık; çevreyi bilme, secim yapmanın sorumluluğunu alma, kendini bilme ve kendini kabul etme ve temas becerisidir.

Gestalt Yaklaşımı

İnsan hayatında iki temel amaç vardır; varlığını sürdürmek ve büyümek. Bu amaçları gerçekleştirme yolculuğumuz zorluklarla doludur. Bu zorlukların bazılarının üstesinden geliriz. Bazılarının ise üstesinden gelmek kolay olmaz. Canımızın yandığı, utandığımız, üzüldüğümüz, kızdığımız, sustuğumuz, isteksizleştiğimiz, kaygılandığımız, kendimizi suçlu hissettiğimiz bu anlar sık veya sürekli olduğunda kendimize farklı bir çıkış yolu ararız.

Bu yöntem, insanın bu farklı yol arayışına eşlik etme sürecidir. Bu amaçla pek çok farklı yaklaşım geliştirilmiştir. Bu yaklaşımlardan biri olan Geştalt, daha önce ortaya çıkan çeşitli kuram, bakış açısı, ve yaklaşımların bilgi birikiminden yararlanan ve bunları kendi içinde bütünleştirerek geniş bir yelpazede ve zengin yöntemler sunmaktadır.

Geştalt yaklaşımında kişiler önce “nasıl olduklarının” farkına varırlar, yani duygularının, düşüncelerinin, davranışlarının, bedenlerinin, istek ve ihtiyaçlarının farkına varırlar. Sonra böyle olmayı seçtiklerini görerek bunun sorumluluğunu alırlar ve daha sonra da “isterlerse farklı şekillerde davranarak” yaşamlarını değiştirebileceklerini anlarlar.

Geştalt Yaklaşımı, kişinin büyüme ve bütünleşme sürecini desteklemeyi, kişinin kendi ihtiyaçlarını karşılamasını ve kişinin çevresiyle uyum içinde yaşayabilmesini amaçlar.